शरीरातील प्रत्येक अवयव चांगले काम करेल तरच आरोग्य चांगले राहील आणि जीवन सुखी होईल. रक्त स्वच्छ करण्यात आणि शरीरातील कचरा बाहेर टाकण्यात मूत्रपिंडाची मध्यवर्ती भूमिका असते. अशा वेळी ते निरोगी राहणे आणि त्याचे कार्य योग्य असणे महत्वाचे आहे. जाणून घेऊया मूत्रपिंडाशी संबंधित काही समस्या आणि ते निरोगी ठेवण्यासाठी आवश्यक उपाय…
मूत्रपिंडाशी संबंधित आजार ही आरोग्याची गंभीर समस्या बनत चालली आहे. मात्र, या आजारावर योग्य वेळी आणि योग्य उपचार झाले तर यातील बहुतांश आजारांचा प्रतिबंध आणि उपचार शक्य असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. मूत्रपिंडाच्या आजारावर वेळीच उपचार होत नाहीत, शेवटी डायलिसिस किंवा मूत्रपिंड प्रत्यारोपणाचा पर्याय निवडावा लागतो. हे कामही खूप गुंतागुंतीचे आणि खर्चिक आहे. जर आपण आपली जीवनशैली आणि खाण्याच्या सवयी सुधारू लागलो तर ही समस्या येण्याअगोदरच आपण टाळू शकतो.
मूत्रपिंड निकामी का होतात ?
देशात मूत्रपिंड निकामी होण्याची समस्या सातत्याने वाढत आहे. याची दोन कारणे अगदी स्पष्ट आहेत – मधुमेह आणि रक्तदाब. या दोन्ही आजारांनी त्रस्त झालेले लोक देशात वाढत आहेत. आपल्या देशात दरवर्षी एक लाखाहून अधिक लोकांना मूत्रपिंड निकामी होते, परंतु केवळ 10 ते 15 हजार लोकच प्रत्यारोपण करतात. उर्वरित लोकांना डायलिसिसशिवाय किंवा डायलिसिसशिवाय जगावे लागते. योग्य उपचार न मिळाल्याने असे अनेक जण लवकरच मृत्यूला बळी पडतात.
इतर आजारांचाही धोका
मूत्रपिंड नीट काम करत नसेल आणि रुग्ण प्रत्यारोपण करण्याच्या स्थितीत असेल तर मूत्रपिंड प्रत्यारोपण हा उत्तम पर्याय आहे. डायलिसिसवर असलेला माणूस जास्त वेळ चालत नाही, हा आजार त्याला ग्रासतो. त्याला हृदय, टीबी, हिपॅटायटीस अशा इतर आजारांचा धोका जास्त असतो. जर मूत्रपिंडाच्या क्षमतेवर परिणाम झाला असेल तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. चांगल्या डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली ताबडतोब उपचार सुरू करा.
आवश्यक आणि उपयुक्त गोष्टी
- वयाची चाळीशी ओलांडली असेल तर वेळोवेळी आरोग्य तपासणी करून घ्या.
- वर्षातून किमान एकदा किंवा दोनदा रक्तातील साखर आणि रक्तदाब तपासा.
- जर आपल्याला रात्री लघवी करण्यासाठी वारंवार उठावे लागत असेल तर हे मूत्रपिंड निकामी होण्याचे प्रारंभिक लक्षण असू शकते.
- लघवीत फोम असेल तर त्याची तपासणी करणं गरजेचं आहे.
- मूत्रपिंडाचे मुख्य काम रक्त तयार करणे आहे, पुरेसे रक्त तयार होत नसेल किंवा हिमोग्लोबिन कमी असेल तर सावध राहा.
- भूक न लागणे, वारंवार उलट्या होणे. जर शरीरात सूज येत असेल आणि हात-पाय दुखत असतील तर मूत्रपिंड योग्यरित्या कार्य करत नसतील.
आजाराची इतर कारणे
मूत्रपिंडाच्या आजाराचे एक प्रमुख कारण ग्लोमेरुलोनेफ्रायटिस देखील आहे, ज्यामध्ये शरीर आपल्या मूत्रपिंडाशी लढत आहे. यामध्ये किडनी निकामी होऊ शकते. काही लोक कमकुवत मूत्रपिंडासह जन्माला येतात. काहींना लघवीच्या मार्गात जन्मजात समस्या असतात. पॉलीसिस्टिक किडनी म्हणजेच दोन्ही मूत्रपिंड फुग्यांनी भरलेले असतात. अशा वेळी मूत्रपिंड निकामी होण्याची शक्यता जास्त असते.
