आजच्या युगात मुलांना काही गंभीर आजार होऊ लागले आहेत. काही वर्षांपूर्वी हृदयाशी संबंधित आजार प्रामुख्याने वयोवृद्ध आणि वृद्धांमध्ये दिसून येत होते. पण आजच्या काळात तरुणांना हृदयविकाराचा झटका आणि हृदयाशी संबंधित इतर आजार होत असल्याच्या बातम्या आपण सतत ऐकत असतो. हृदयाशी संबंधित आजार आता मुलांनाही सतावत आहेत. जर एखाद्या पालककिंवा एखाद्याच्या कुटुंबातील इतर सदस्याला हृदयाशी संबंधित आजार असेल तर मुलांनाही हृदयरोग होण्याची शक्यता असते.
तर काही मुलांना जन्मापासूनच हृदयाशी संबंधित आजार असतात. अशी मुले आईच्या पोटातून हृदयविकारघेऊन जन्माला येतात. ज्या मुलांना जन्मापासूनच हृदयविकार असतो, ती स्थिती बरी होऊ शकते. पण आपल्या काही चुकीच्या सवयी आणि प्रदूषित वातावरणामुळे हृदयविकार होण्याची शक्यता वाढते.
मुलांमध्ये हृदयविकाराचे अनेक प्रकार आहेत. पण योग्य वेळी उपचार सुरू केल्यास हे आजार बऱ्याच अंशी कमी होऊ शकतात. या लेखात एशियन हार्ट इन्स्टिट्यूट मुंबईचे सल्लागार बालरोगतज्ज्ञ आणि सर्जन डॉ. सारंग गायकवाड यांच्याकडून जाणून घ्या, मुलांना किती प्रकारचे हृदयरोग होतात?
मुलांमधील हृदयरोगाचे प्रकार
जन्मजात हृदयरोग
जेव्हा बाळाला जन्मापासूनच हृदयात गडबड होते, तेव्हा त्याला जन्मजात हृदयरोग म्हणतात. या गडबडीमुळे मुलाच्या हृदयाचे व्हॉल्व्ह आणि मज्जातंतूंवर परिणाम होतो. या आजारात बाळाच्या शरीरातील रक्तप्रवाह ात व्यत्यय येऊ लागतो. पण या समस्येवर उपचार करता येतात.
एथेरोस्क्लेरोसिस
जेव्हा एथेरोस्क्लेरोसिस होतो तेव्हा मुलांच्या हृदयाच्या नसा संकुचित होऊ लागतात. यामुळे मज्जातंतू ताठ होऊ लागतात. या आजाराकडे दुर्लक्ष करणे धोकादायक ठरू शकते. हृदयाशी संबंधित या समस्येमुळे मुलाच्या मेंदूचेही नुकसान होते.
अनियमित हृदयाचा ठोका (एरिथमिया)
या अवस्थेत मुलांचे हृदय नेहमीपेक्षा वेगाने धडधडू लागते. अशावेळी रक्तप्रवाहावर परिणाम होऊन हृदयाकडे जाणाऱ्या रक्तप्रवाहात व्यत्यय येऊ लागतो. या समस्येमध्ये मुलाला थकवा, अशक्तपणा आणि चक्कर येऊ शकते. या आजारात मुलाचे हृदयाचे ठोके मंदावतात.
कावासाकी रोग
कावासाकी या आजाराचा दुर्मिळ आजाराच्या यादीत समावेश होतो. ही समस्या प्रामुख्याने मुलांना भेडसावते. या आजारात बाळाच्या हात, पाय, ओठ, तोंड आणि घशाच्या नसांमध्ये सूज येऊ शकते. अशा वेळी मुलांना ताप येण्याची शक्यता वाढते.
दिल की कुरबुरी
या समस्येमध्ये पंपिंग करताना मुलाचे हृदय नेहमीपेक्षा जास्त आवाज करते. यामुळे कोणतीही समस्या उद्भवत नसली तरी यामुळे इतर अनेक हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आजार होण्याची शक्यता वाढते.
संधिवात हृदय रोग
स्ट्रेप्टोकोकस बॅक्टेरियामुळे घसा दुखी आणि स्कार्लेट ताप येऊ शकतो. तसेच, ते संधिवात हृदयरोगास कारणीभूत ठरू शकतात. हा आजार मुलाच्या हृदयाचे व्हॉल्व्ह आणि हृदयाच्या स्नायूंना कायमस्वरूपी हानी पोहोचवू शकतो.
मुलामध्ये कोणत्याही प्रकारच्या आजाराची लक्षणे दिसल्यास उशीर न करता डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. मुलाच्या आजारांकडे दुर्लक्ष केल्यास इतर अनेक गंभीर आजार होण्याची शक्यता वाढते.
