‘बालभारतीच्या कवितेत आलेल्या वन्समोअरला शब्दाला मराठीत पर्यायी शब्द नाही. त्यामुळे एखादं यमक जुळवण्यासाठी इंग्रजी शब्द येऊ शकतो’, असे अजब स्पष्टीकरण शालेय शिक्षणमंत्री दीपक केसरकर यांनी बालभारतीच्या त्या वादग्रस्त कवितेवर दिले आहे. जे ऐकून अनेकांच्या भुवया उंचावल्या आहेत.
शैक्षणिक वर्ष 2024- 25 ला सुरुवात झाली आहे. यंदाच्या वर्षी बदललेल्या अभ्यासक्रमानुसार इयत्ता पहिलीच्या बालभारतीच्या मराठी भाषेच्या पुस्तकात एक कविता समाविष्ट करण्यात आली आहे. ज्या कवितेमुळे सध्या नवा वाद निर्माण झाला आहे. ‘जंगलात ठरली मैफल’ असे या कवितेचे नाव आहे. या कवितेमध्ये यमक जुळवण्यासाठी वन्स मोअर या इंग्रजी शब्दाचा प्रयोग करण्यात आला आहे. त्यामुळे मराठी भाषेच्या पुस्तकात आणि इयत्ता पहिलीत शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांना अशी कविता शिकवण्यावर आक्षेप घेतला जात आहे. ज्यावर शालेय शिक्षण मंत्र्यांना प्रतिक्रिया मागितली असता त्यांनी अतिशय अजब स्पष्टीकरण दिले आहे.
नेमकं काय म्हणाले दिपक केसरकर ?
शालेय शिक्षणमंत्री दीपक केसरकर यांनी यावर प्रतिक्रिया देताना म्हटले आहे की, ‘वन्समोअरला मराठीत पर्यायी शब्द नाही. एखादा शब्द यमक जुळवण्यासाठी इंग्रजीतून येऊ शकतो. त्यामुळे त्याचा फार बाऊ करण्याची गरज नाही. काही इंग्रजी शब्द रुढ झाले आहेत. आपण टेबलला टेबलच म्हणतो, कपबशीला कपबशीच म्हणतो. मी मराठी भाषेचा मंत्री आहे. मराठी भाषेचे धोरण मीच आणले. त्यामुळे मला मराठीचा सगळ्यात जास्त अनुभव आहे. 18 वर्ष मराठी भाषेचे धोरण आले नव्हते. ते आता आले आहे. तेव्हा कोणाला त्याचा कळवळा आला नाही. त्यामुळे आम्हाला आमच्या मराठी भाषेचा अभिमान आहे. आपण एखाद्या गायकाने मराठीतले चांगले क्लासिकल गाणे जरी गायले तरी त्याला आपण वन्समोअर, वन्समोअर असे म्हणतो. त्याला आपण पुन्हा एकदा, पुन्हा एकदा असे टाळ्या वाजवून म्हणत नाही. त्यामुळे एक गोष्ट लक्षात घेतली पाहिजे की, काही शब्द हे रुढ झालेले आहेत आणि मुलांना देखील त्याच शब्दांची सवय झालेली असते. यामध्ये त्यामधील तज्ज्ञ व्यक्ती काम करत असतात, त्या कामामध्ये माझा काहीही हस्तक्षेप नसतो. समितीत देखील साहित्यिक आहेत. तरी मी समितीला एकदा विचार करायला सांगतो.’
शालेय मंत्री दीपक केसरकर यांच्या या स्पष्टीकरणामुळे अनेक साहित्यिक आणि सर्वसामान्य नागरिकांनी भुवया उंचावल्या आहेत. सोशल मीडियावर देखील ही कविता ट्रोल होत आहे. त्यामुळे पाठ्यपुस्तकातून ही कविता काढली जाणार का ? हे पाहणे महत्त्वाचे आहे
‘ही’च ती कविता
‘जंगलात ठरली मैफल’
जंगलात ठरली नाचगाण्याची मैफल
अस्वल म्हणालं, ही तर हत्तीची अक्कल,
तबल्यावर होती कोल्होबाची साथ
वाघोबा म्हणाले, नाही ना बात ?
पेटी मी किती वाजवतो सुंदर
हसत हसत म्हणाले साळींदर
गुंडू-पांडू लांडग्यांना तंबोऱ्याची हौस
संतूर वाजवू म्हणाले चिकीमिकी माऊस !
मुंगीने लावला वरचा सां
आवाज आवाज ओरडला ससा
ठुमकत नाचत आला मोर
वन्समोअर, वन्समोअर झाला शोर !