भटकंती : पृथ्वीवरील स्वर्ग म्हणजे ‘कास पठार’ ! या वातावरण फुलांना आलेला बाहेर पाहून मन होईल तृप्त …

439 0

कासचे पठार साताऱ्याच्या पश्चिमेकडे साधारणपणे २२ किलोमीटर अंतरावर आहे. या पठारावरील कास तलाव सातारा शहराला पाणीपुरवठा करतो. या पठारावर पावसाळा सुरू झाल्यावर असंख्य प्रकारची रानफुले फुलतात. अनेक दुर्मीळ प्रजाती येथे सापडल्याने या पठाराचा २०१२ साली युनेस्को जागतिक वारसा स्थळांच्या संरक्षित यादीत समावेश केला गेला आहे. कास पठार हे एक पर्यटन स्थळ आहे.

See the source image

कास हा जैवविविधतेचा हॉटस्पॉट आहे. हे पठार त्यावर ऑगस्ट ते ऑक्टोबर या काळात फुलणाऱ्या विविध प्रकारच्या रानफुलांसाठी आणि फुलपाखरांसाठी प्रसिद्ध आहे. पठाराची समुद्रसपाटीपासूनची उंची १००० ते १२५० मीटर, आणि क्षेत्रफळ अंदाजे १० चौ.किमी आहे.[२] या पठारावर २८० फुलांच्या प्रजाती व वनस्पती वेली, झुडपे आणि इतर प्रजाती मिळून ८५० प्रजाती आढळतात. येथे आययूसीएनच्या प्रदेशनिष्ठ लाल यादीतील (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources यांनी नष्टप्राय होण्याचा धोका असलेल्या घोषित प्रादेशिक प्रजातींची यादी) २८० पुष्प प्रजातींपैकी ३९ प्रजाती आढळतात. येथे सुमारे ५९ जातींचे सरिसृप (सरपटणारे प्राणी) आढळतात.

See the source image

महाराष्ट्राच्या ७ आश्चर्यांपैकी कास पठार हे एक आश्चर्य ठरले आहे. महाराष्ट्रातील अद्भुत आणि देखण्या सात आश्चर्यांची जून २०१३ मध्ये घोषणा करण्यात आली. शांती-सद्भावनेचे प्रतीक ग्लोबल पॅगोडा, मुंबईच्या मध्य रेल्वेचे मुख्यालय व्हीटी स्टेशन, मध्ययुगीन काळातील एक अभेद्य किल्ला दौलताबादचा किल्ला, पश्चिम घाटातील कास पठार, स्वराज्याची दुसरी पहिली राजधानी रायगड किल्ला, बुलढाण्यातील लोणार सरोवर, औरंगाबादमधील अजिंठा लेणी ही महाराष्ट्राची सात आश्चर्ये आहेत. जगभरातून मिळालेल्या २२ लाख मतांच्या आधारावर महाराष्ट्रातील सात आश्चर्य निवडली गेली आहेत.

See the source image

सातारा जिल्ह्यापासून २५ कि.मी. अंतरावर एच.क्यू. आणि कोयना अभयारण्याच्या उत्तर भागापासून २० कि.मी. अंतरावर. स्थानिक पातळीवर ‘कास पाथर’ किंवा ‘फुलांचे पठार’ म्हणून ओळखले जाते. पठाराचा मुख्य भाग राखीव वन आहे. कास पठार प्रोटेक्शन वर्किंग सर्कल अंतर्गत सूचीबद्ध आहे. कास तलाव (१०० वर्षांपूर्वी बांधलेला) हा सातारा शहराच्या पश्चिम भागासाठी गुरुत्वाकर्षणाने पाणीपुरवठा करण्याचा बारमाही स्रोत आहे.

See the source image

उत्कृष्ट सार्वत्रिक मूल्य पठाराचे घटक त्याच्या जैव-विविधतेने समृद्ध आहेत. वनस्पतिशास्त्र अभ्यास आणि संशोधन कार्यासाठी अगदी आय.एम. वनस्पती विज्ञानात अजूनही नवीन असलेल्या अनेक प्रजाती पठारावर पाळल्या जातात. पठारावर अनेक स्थानिक, संकटग्रस्त वनस्पती आढळतात.पठार वनस्पतीजन्य अभ्यासामध्ये भविष्यातील संशोधनासाठी संभाव्य जागा उपलब्ध करुन देईल. फुलझाडांच्या ८५० हून अधिक प्रजातींची नोंद आहे.

See the source image

या ६२४ एसपींपैकी ३९ एस.पी. फक्त कास प्रदेशात आढळतात. हे अंदाजे 6% लाल डेटा प्रजातीचे संरक्षण करते कास पठारावरील वैविध्यपूर्ण, दुर्मिळ आणि धोक्यात आलेल्या वनस्पतींचे संवर्धन करण्यासाठी या संपूर्ण क्षेत्राचे संरक्षण करण्यासाठी प्रभावी उपाययोजना करणे अत्यंत निकडीचे बनले आहे. जून ते ऑक्टोबर या काळात मान्सूनच्या प्रगतीबरोबर फुलझाडांचे चक्र पुढे सरकत असल्याने पठारे दर १५ – २० दिवसांनी रंग बदलताना दिसतात.

See the source image

Share This News

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!