‘वीरासन’ हा संस्कृत भाषेतील शब्द आहे. पहिला शब्द म्हणजे ’वीर’ जो वीर योद्धे अशा अर्थाने वापरला जातो. दुसरा शब्द आहे ’आसन’ ज्याचा अर्थ आहे बसणे. म्हणजेच जर दोन्ही शब्द एकत्र केले की अर्थ लक्षात येतॊ, तो म्हणजे वीर योद्धे बसतात ते आसन.
वीरासन करण्याची योग्य पद्धत
जमिनीवर मॅट टाकून गुडघ्यांवर बसावे. गुडघे पार्श्वभागाच्या बरोबर खाली असतील ह्याची खात्री करावी. तळहात अगदी आरामात गुडघ्यांवर ठेवावेत.
गुडघे जवळ आणावेत जेणेकरून तुमच्या पायांतील अंतर आपोआापच वाढेल. हे अंतर पार्श्वभागाच्या रुंदीपेक्षा जास्त असले पाहिजे.
३. ह्यानंतर पायांची वरची बाजू जमिनीच्या दिशेने दाबावी.
४. सावकाशपणे पार्श्वभाग खालच्या बाजूस आणावा. जणूकाही तुम्ही एखाद्या चटईवर बसणार आहात. पोटऱ्या दुमडून दूर कराव्यात. पार्श्वभाग बरोबर टाचेखाली येईल ह्या गोष्टीची काळजी घ्यावी.
५. वीरासनात बसताना गुडघे किंवा अन्य कुठल्याही जागी वेदना जाणवली तर आसन ताबडतोब सोडून मूळ स्थितीत यावे.
६. पायाची बोटं बाहेरच्य बाजूने काढून घ्यावीत. घोट्यांच्या मदतीने गुडघ्यांना आधार द्यावा.
७. बेंबी पोटात आत ओढून घ्यावी. पाठीचा कणा ताणत डोके मागच्या बाजूला झुकवण्याचा प्रयत्न करावा.
८. वीरासनाचा सराव ३० सेकंद करावा. आणि त्यानंतर सावकाशपणे मूळ स्थितीत यावे. वीरासनाच्या सरावात एकदा का सातत्य आले की तुम्ही हे आसन ध्यानधारणेच्या हेतूसाठी करू शकता.
वीरासन केल्याने होणारे लाभ
तुम्हाला ही गोष्ट जरा विचित्र वाटणं फार साहजिक आहे, परंतु वास्तव हेच आहे की वीरासनाचा सराव करणारे योगीजन स्वतःला जगाच्या कोलाहलापासून दूर ठेवत मनाला शांत ठेवण्यात यशस्वी होतात.
हे आसन दिसायला तर अगदी साधं आहे. परंतु, ह्याच्या सरावासाठी मांड्या, गुडघे, घोटे आणि पार्श्वभागाचे स्नायू लवचिक असणे आवश्यक आहे. हे आसन करण्यासाठी गुडघे सतत दुमडावे लागतात.
तर, जोपर्यंत तुम्ही जमिनीवर खाली बसण्याचा सराव करत नाही तोवर वीरासन करताना तुम्हाला अडचणी येऊ शकतात. मांडी घालून खाली बसण्याची सवय नसेल तर तुमच्या दोन्ही पायांवर खूपच ताण येऊ शकतो. पोटऱ्या आणि मांड्यांमध्येही खूप ताण जाणवू शकतो. जोवर सवय होत नाही, तोवर वीरासन घालून आरामात बसलेले खूप कमी साधक बघायला मिळतात.
परंतु, एक गोष्ट अगदी खरी की वीरासनामुळे होणारे लाभ अद्भूत आहेत. हे आसन रोज केल्याने पायांना चांगलं स्ट्रेचिंग मिळतं. दैनंदिन कामांशी संबंधित गोष्टी, उदा. धावणे, चालणे आणि सायकलिंग ह्या आणि अशा गोष्टी करताना मदत मिळते. ह्या आसनामुळे तुमचे पाय आतून मजबूत होतात.
ह्या आसनामुळे क्वाड्रीसेप्सची लांबी वाढते आणि सॅक्रम छान रुंदावते. कित्येकदा खुर्चीवर बसणाऱ्या बहुतांश लोकांना सॅक्रम संकुचित झाल्यामुळे त्रास होत असतो आणि तक्रार सुरू होते. ह्या आसनामुळे बद्धकोष्ठ आणि हलका कोठा असणाऱ्यांच्या सगळ्या तक्रारी दूर होता.
वीरासन हे ध्यानधारणेसाठी उपयुक्त आसन मानले जाते. हे आसन करत असताना तुम्ही जगाच्या संपर्कात असूनही एकांताचा अनुभव घेऊ शकता. सुप्तावस्थेत असलेले निद्रिस्त मन ह्या आसनाच्या नियमित सरावाने जागृत होते. हे आसन एका दणकट बांध्याच्या आणि कणखर मनाच्या वीर योद्ध्यासाठी निर्माण केले गेले होते.
ह्या आसनामुळे मांड्या, गुडघे आणि घोट्यांना चांगला ताण बसतो.
ह्या आसनमुळे तळपाय, पावलंही छान मजबूत होतात.
वीरासनाच्या नियमित सरावामुळे पाचन क्रिया आणि पोटात वायू धरून गुबार धरण्याची समस्या कमी होत दूर होऊ शकते.
शरीर खूप दमलेले असल्यास वीरासन केल्याने पायांमध्ये रक्ताचा संचार वाढतो, रक्ताभिसरण प्रक्रिया सुधारते आणि आराम मिळतो.
वीरासनामुळे आपले पोश्चर सुधारते.
उच्च रक्तदाब, दमा आणि पावलांत बाक नसल्याच्या समस्येत हे आसन जादूसारखे काम करते.
वीरासन करताना घ्यायची खबरदारी
तुम्ही जर हृदयरोगी असाल तर ह्या आसनाचा सराव करू नये.
तुम्हाला अर्धशिशी/ डोकेदुखीचा त्रास होत असेल तर गोल उशी/तक्क्या घेऊन त्यावर बसून हे आसन करावे.
