Cotton Wilt Disease in Hingoli : हिंगोली जिल्ह्यात या वर्षी समाधानकारक पाऊस झाल्याने शेतकरी सुखावला आहे. जिल्ह्यात काही ठिकाणी अति पावसाने कपाशीचे नुकसान झाले असून, त्यातच वातावरणात होणाऱ्या (Cotton Wilt Disease in Hingoli ) बदलामुळे कपाशीवर मावा तुडतुडे, अळी, अदी कीड रोगाचा प्रदुर्भाव दिसून येत आहे हिंगोली जिल्ह्यात 40हजार हेक्टरवर लागवड झालेल्या कपाशीवर होणाऱ्या विविध रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे शेतकऱ्यांची चिंता वाढली आहे.
*TOP NEWS MARATHI : पृथ्वीराज चव्हाण; विधानसभेतील पराभव अन् राजकीय विजनवास
मागील वर्षाच्या तुलनेत हिंगोली जिल्ह्यात यंदा लागवड थोडी वाढली आहे. वातावरणातील बदलाव विविध रोगांच्या प्रादुर्भावामुळे उत्पादनावर विपरीत परिणाम होण्याची भीती व्यक्त होत आहे. कपाशीवर सध्या मावा तुडतुडे अळी मर रोगाचा परादुर्भाव दिसत आहे. शेतकरी विविध उपाययोजना करीत असले तरी पाहिजे तसा प्रादुर्भाव कमी होताना दिसत नसल्याचे चित्र सध्या आहे.
कपाशीवरील “मर रोग” हा बुरशीजन्य किंवा जीवाणूजन्य संसर्गामुळे होतो. विशेषतः फ्युजेरियम विल्ट किंवा व्हर्टिसिलियम विल्ट या बुरशीमुळे हा रोग दिसतो. हे रोग झाडाच्या मुळांपासून पानांपर्यंत परिणाम करतात आणि हळूहळू झाड मरायला लागते.
Panvel News : मनसेकडून पनवेलमध्ये डान्सबारची तोडफोड ; नेमकं काय घडलं ?
कपाशीवरील मर रोगावर नैसर्गिक आणि सेंद्रिय उपाय:
1. ट्रायकोडर्मा चा वापर
ट्रायकोडर्मा हे फायदेशीर बुरशीजन्य जीवाणू आहेत जे हानिकारक बुरशीचा नाश करतात.
बीजप्रक्रिया करताना 5-10 ग्रॅम ट्रायकोडर्मा एका किलो बियाण्याला लावावे.
मातीच्या प्रक्रियेसाठी: प्रति एकर 2 ते 5 किलो ट्रायकोडर्मा सेंद्रिय खतात मिसळून मातीला द्यावे.
2. जैविक खतांचा वापर
सेंद्रिय कंपोस्ट, गांडूळ खत, आणि जीवामृत मुळे मातीतील जीवसृष्टी बळकट होते, त्यामुळे मर रोगाचे प्रमाण कमी होते.
शेणखत किंवा गांडूळ खत 1 टन प्रति एकर दराने द्यावे.
3. निंबोळी अर्क
निंबोळी अर्कामध्ये अ‍ॅंटिफंगल गुणधर्म असतात.
300 ml निंबोळी तेल प्रति पंप पाण्यात मिसळून दर 10-15 दिवसांनी फवारणी करावी.
4. कडुनिंब पानांची भुकटी किंवा अर्क
कडुनिंबाची पाने वाळवून त्याची भुकटी मातीला मिसळा.
कडुनिंबाचा अर्क करून त्याची फवारणी करावी.
5. दशपर्णी अर्क
10 वेगवेगळी पाने (उदा. कडुनिंब, बेल, शेवगा, पपई, आंबा) यांचा अर्क तयार करून फवारणी केल्यास मर रोगावर परिणाम होतो.
6. पुनर्लागवड करताना रोगमुक्त बियाण्यांची निवड
आरोग्यदायी बियाणे वापरावे.
रोगग्रस्त झाडे उखडून लगेच नष्ट करावीत.
7. फळबागांच्या आजूबाजूला गवत/दगड न ठेवणे
अशा ठिकाणी आर्द्रता वाढते व बुरशी वाढते, त्यामुळे स्वच्छता राखावी.
विशेष सूचना:
सतत एकाच जमिनीत कपाशी न लावता पिकांची फेरपालट करावी.
हवे असल्यास मी स्प्रे शेड्यूल किंवा औषधींची नैसर्गिक यादीही बनवून देऊ शकतो.
